Savoir-vivre: La Prononciation en de moeilijkheden van Frans verstaan

Fransen zijn voor Nederlanders slecht te volgen. Het Frans is een Romaanse taal. Spaans, Italiaans, Portugees en Roemeens zijn ook Romaanse talen. Nederlands, Duits en Engels zijn Germaanse talen. Je begrijpt nu waarom je waarschijnlijk minder moeite hebt met Engels en Duits dan met Frans. Het Frans is ook moeilijker te verstaan dan het Spaans en het Italiaans. Spanjaarden en Italianen spreken waarschijnlijk even snel als de Fransen. De uitspraak van het Frans ligt echter veel gecompliceerder dan die van het Spaans en Italiaans.

Begin maar eens met het alfabet. De g is een zachte [k] klank, behalve voor een –i of een -e, dan is het weer een [zje] klank. Dit soort afwijkingen bestaan in het Spaans ook. Het zit hem meer in de dingen die je echt moet weten, bijvoorbeeld:

Le S-final - De -S aan het einde van een woord

Een -s aan het einde van een woord spreek je niet uit. Toch????

Eh, dat klopt. Meestal…. Het geldt echter niet voor het woord voor zoon bijvoorbeeld:

Of het anglicisme (woord dat uit het Engels komt) voor het zaken doen:

Het woordje plus

Om het eenvoudig te houden is er ook nog het woordje plus. Plus kan maar liefst 5 verschillende betekenissen hebben. Bij drie betekenissen spreek je de -s uit, bij twee ervan spreek je de -s niet uit.

Je spreekt de -s van plus niet uit wanneer het gaat om:

1.   Een ontkenning. Ne…plus = niet meer

2.   Een vergrotende trap. Plus grand = groter

Je spreekt de -s van plus wel uit wanneer het gaat om:

1.   Het plus teken. 1 + 1 = 2

2.   Uitdrukkingen zoals En plus = bovendien

3.   Plus in betekenis van meer.

Dit wetende, zal je straks ook begrijpen hoe jein de familiaire taal (le langage familier, zie Newsletter n°2) een enorm misverstand kunt krijgen over “niet meer” en “meer!”. Maar daarover straks meer 😊.

Le R-final - De R aan het einde van een woord

Deze spreek je gewoon uit aan het einde van een woord. Altijd, behalve…..

Als het woord niet alleen eindigt op een -r, maar op -er. Bijvoorbeeld bij

1.   De infinitieven van de werkwoorden op -er.

2.   Woorden die eindigen op -ier.

Dit valt echter allemaal nog wel te leren. Er is helaas meer dat het Frans verstaan erg ingewikkeld maakt. Namelijk:

 Fransen plakken woorden aan elkaar volgens verschillende officiële regels.

1. Fransen plakken woorden aan elkaar volgens onofficiële maar wel heel gebruikelijke en algemeen geaccepteerde regels: namelijk door het weg laten vallen van letters en woordjes.
2. Fransen plakken woorden aan elkaar waardoor sommige laatste letters van woorden ineens wel uitgesproken worden terwijl je ze anders niet uitspreekt.

 Duizelt het je al? Niet doen, ik leg het je uit en je gaat het begrijpen.

L'élision

L’élision is het weglaten van een letter volgens de officiële regel. Als een woord eindigt op een klinker en het volgende woord begint ook met een klinker, dan kan deze élision zich voordoen. Hetzelfde geldt als een woord begint met een stomme H. De H in het Frans spreek je nooit uit! Echter niet alle H’s zijn stom, soms zijn ze ook aangeblazen en dan krijg je géén élision (bijv. La Hollande).

Een paar voorbeelden.

Het mannelijk bepaald lidwoord is le. Omdat homme begint met een stomme h- verandert le in l'

Het mannelijk bepaald lidwoord is le. Omdat avion begint met een klinker verandert le in l'

Het vrouwelijk bepaald lidwoord is la. Omdat émission begint met een klinker verandert la in l'

Het vrouwelijk bepaald lidwoord is la. Omdat habitation begint met een stomme h verandert la in l'.

De letter die weggelaten wordt bij een élision is meestal een 

-e (le, ce, me, te, je, ne, de, que, parce que, jusque)

En soms een

-a (in het geval van la)

-i (in het geval van si gevolgd door il -> s'il vous plaît)

La liaison

Als een woord eindigt op een medeklinker die je niet uitspreekt, kan deze ineens wel uitgesproken worden als het woord dat volgt met een klinker of stomme h- begint. Dit noemen we een liaison. Er zijn woorden waarna het maken van een liaison verplicht is en woorden waarna het maken van een liaison verboden is. We gaan kijken naar de liaison die o.a.  gemaakt wordt met de -s aan het einde van het woordje les. Les eindigt op een -s die je niet uitspreekt. Zodra er een liaison gevormd wordt met les, wordt deze -s ineens wel uitgesproken. De -s- wordt dan uitgesproken als een -z-!

Er bestaan echter ook liaisons die gemaakt worden met woorden die eindigen op en -n, een -x, een -t, een -r. 

We beginnen met de liaison bij de letter -s. Als je Frans gehad hebt op school dan is deze uitspraakregel zeker voorbij gekomen.

Zoals gezegd is het verplicht om na bepaalde woorden een liaison te maken. Een paar voorbeelden:

Een voorbeeld met het woordje onion (= ui) maakt duidelijk hoe je het woord steeds weer anders hoort:

Een liaison die bijna geen Fransman maakt, maar wel volgens de regels verplicht is:

Ik heb niet alle woorden genoemd waarbij de liaison verplicht is om te maken. Er bestaan daarnaast ook woorden die wel op -t klank of -n klank eindigen waarbij het maken van de liaison verboden is. De regels hiervan zijn teveel om op te noemen. Dat ga je op een gegeven moment aanvoelen. Conversatielessen via Skype kunnen je hier bijvoorbeeld goed bij helpen. Een andere manier om flink voeling met het Frans te krijgen en in korte tijd goed Frans te leren spreken is één van de cursussen op maat in Frankrijk te doen. Alle informatie vind je op www.fransinfrankrijk.nl .

Dit waren twee officiële manieren om woorden aan elkaar te plakken. Dat wil zeggen dat het correct Frans taalgebruik is en dat het zowel mondeling als schriftelijk correct én verplicht is om te gebruiken.

L'effacement

In de Franse spreektaal, in de langage familier, worden ook andere klinkers of zelfs hele woordjes weggelaten. Dit maakt dat je als Nederlander de Fransman of Française tegenover je slechter verstaat. Het is voor de Fransen echter heel normaal (en niet plat of ordinair) om zo te praten. Het is niet correct om dit taalgebruik op deze manier te schrijven. We noemen dit weglaten van letters l’effacement.

Dit is één van de belangrijke redenen waarom Nederlanders Fransen beroerd verstaan. Vaak weten Nederlanders helemaal niet dat Fransen op deze manier praten. 

De -u  van  tu mag nooit worden weggelaten. Toch gebeurt dit in de praktijk veelvuldig. Het is ook zeker geaccepteerd, mits het gelimiteerd blijft tot spreektaal. 

Niet alleen de letter - u van tu wordt in de spreektaal vaak weggelaten. Ook het eerste gedeelte van de ontkenning - ne of n' -  wordt in de informele spreektaal vrijwel altijd weggelaten:

Tot slot de constructie il y a. In de spreektaal wordt vrijwel altijd het woordje il weggelaten bij deze constructie. 

L'enchaînement vocalique

In het Frans worden niet alleen in beginsel stomme medeklinkers aan het einde van een woord verbonden met de klinker van het woord dat volgt. Ook stomme klinkers aan het einde van een woord zorgen voor een nieuwe lettergreep wanneer aan de klinker van het volgende woord vast komen te zitten.

Bijvoorbeeld: